لیچینگ
لیچینگ فرایند استخراج یک جزء محلول درجامد با استفاده از یک حلال می باشد.دراین رابطه یکی از دو هدف زیر قابل دست یابی خواهد بود . تجزیه کانی یا کانسار یا محصولات متالورژیکی برای محلول کردن فلز موجود در آنها لیچینگ ترکیباتی (معمولا کانی های باطله ) از یک کانه یا کنسانتره که به آسانی قابل حل می باشد جهت تولید کنسانتره با غلظت زیاد روش های مورد استفاده برای لیچینگ یک کانه بستگی به عیار کانه و سهولت انحلال کانه دریک حلال خاص دارد معولی ترین روش های لیچینگ هب شرح زیر می باشد.
انواع روش های لیچینگ:
1- لیچینگ درجا : دراین روش به علت کم عیار بودن کانه و عدم توجیه اقتصادی برای استخراج آن کانه در محل و در طول مدت طولانی لیچ می شود.لیچینگ درجا برای استخراج نمک های محلول از ذخایر زیرزمینی مانند پتاس ،کلرید سدیم ، سولفات سدیم ،کربنات سدیم و همچنین کانه های ارورانیوم و مس به کار گرفته می شود .لیچینگ درجا شامل انحلال انتخابی کانی ها به وسیله پاشیدن یا تزریق عامل لیچینگ در ذخیره معدنی و جمع آوری محلول بار دار می باشد .
عوامل اصلی لازم برای بررسی قابلیت لیچینگ یک ذخیره معدنی به روش درجا
ذخیره معدنی باید بین طبقات غیر قابل نفوذ قرار گرفته باشد تا از هدر رفتن سیال لیچینگ جلوگیری شود .
ذخیره معدنی بایددارای نفوذ پذیری کافی برای عبور از محلول لیچینگ باشد.
درشکل زیر نمونه ی از لیچینگ ماده معدنی که دارای رخنمون می باشد.
نمونه ی از لیچینگ درجا وقتی ماده معدنی درعمق باشد.
2– لیچینگ توده ای :دراین روش ابتدا سطج زمین را از گیاهان پاک کرده و با شیب ملایمی آنرا کوبیده و مسطج می کنند و سپس سطح صاف شده صفحه ای پلاستیکی (ژئوممبران) پوشیده می شود سپس در محل آماده شده توده ای از سنگ معدن حرد شده به ارتفاع 10تا 15 m ریخته می شود .سپس عامل لیچینگ از بالای توده ای بوی ماده معدنی ریخته می شود و توسط کانال های که در انتهای شیب زمین تعبیه شده اند محلول جمع آوری می شود و قتی ماده معدنی به طور کامل لیچ می شود یا توده به جامانده رها می شود و یا بعد از تخلیه آن محل برای لیچنگ ماده معدنی جدید مورد استفاده مجدد قرار می گیرد.
اگر ماده معدنی سنگ شکنی شود و بعد روی پد ریخته شود به آن هیپ لیچینگ گفته می شود. درحالت دوم اگر ماده معدنی بدون سنگ شکنی روی پد ریخته شود دامپ لیچینگ گفته می شود .از مشکلات اصلی در عملیات لیچینگ توده ای مسدود شدن مجاری حرکت عامل لیچینگ از بالا به کف توده توسط رس های ریز دانه و هیدرواکسید یا سولفات آهن است دومین مشکل این روش اتلاف عامل لیچینگ بدلیل تبخیرو نشست احتمالی محلول از کف توده ای سنگ و کانال های مربوط می باشد.
3-فروشویی یا لیچینگ حوضچه ای : این روش برای موادی با تخلخل زیاد درابعاد ماسه ای زیادبوده ولی برای موادی کوبیده و فشرده شده وستونی نفوذ ناپذیر وجود می آورند مناسب نیست عامل اصلی دراین فرآیند ابعاد ذرات نسبت بلکه یکنواخت بودن اندازه های ذرات است.چون اگر اندازه ذرات یکسان نباشد دانه های کوچکتر در فاصله ی بین ذرات درشت قرار گرفته و سبب گرفتگی و انسداد مسیر های عبور حلال می شود .دراین روش مواد معدنی در داخل یک مخزن یاحوضچه بایک کف کاذب سوراخ دار ریخته می شود .محلول از بالا به مخزن افزوده می شود و اجازه داده می شودتا دربستر مواد نفوذ کند و کانی مورد نظر را حل کرده و بشوید .ازاین فرآیند به طور ناپیوسته استفاده می شود .از مزایای این روش می توان مصرف حداقل مواد شیمیایی ، تولید محلول بارداربا عیار بالا و حذف مرحله فیلتراسیون تیکنر را نام برد . ازکاربرد این روش را می توان درکانسنگ های طلا ، مس و اورانیوم نام برد.
4- لیچینگ به کمک همزن : دراین روش ابتدا ماده معدنی آسیا می شود و به همراه آب تشکیل یک پالپ با درصد جامد 60 تا 40 درصد درمی آید برای جلوگیری از ته نشین شدن ذرات جامد درمخازن پالپ همزده می شود .از کاربرد های روش لیچینگ به کمک همزن می توان موارد زیر را نام برد.ماده معدنی درای عیار متوسط تا بالای داشته باشد .فلز درابعاد ریز درمتن سنگ پراکنده شده باشد و برای آزاد سازی آن سنگ باید آسیا شود تا به راحتی دردست رس حلال قرار گیرد.فلز به سختی حل شود و درنتیجه برای افزایش سرعت انحلال تاطم محیط ضروری باشد دراین روش بیشترین بازیابی در کوتاه ترین زمان به دست می آید و همچنین دراین روش سرمایه گزاری نسبت به سایر روش ها بالست .همزدن محلول را می توان دراین روش به دوصورت زیر انجام داد.
همزدن به روش مکانیکی